آیت‌الله سید محمد ضیاءآبادی از شاگردان برجسته امام(ره) و آیت‌الله بروجردی است. کلاس‌های اخلاق وی دوشنبه‌شب‌ها در مسجد علی‌بن حسین(ع) منطقه دربند (خیابان شهید زمانی، کوچه شهید شفیعی) برگزار می‌شود.

در ادامه روایت جالبی از عنایت و دیدار امام زمان علیه السلام به یکی از بندگان مخلص، از زبان آیت‌الله ضیاءآبادی برای علاقه‌مندان نقل می‌شود.

«حاج علی بغدادی» از آن کسانی بوده که به زیارت امام عصر مشرف شده‌اند. این آدم از علما نبود. با سواد هم نبود. مردی بود که در بغداد کارخانه شعربافی (کارگاه پارچه‌بافی) داشت و همان جا مقیم بود. این قصه را مرحوم محدث نوری در نجم الثاقب نقل می‌کند و می‌گوید: اگر در کتاب من نبود غیر از همین جریان که صحتش برای ما روشن شده است؛ کافی بود که کتاب من به خاطر بودن این قصه در آن با شرافت باشد، او می‌گوید: 80 تومان سهم امام در ذمه‌ من آمده بود.

حالا می‌دانیم تقریبا 200 سال پیش، 80 تومان ارزش زیادی داشت. برای ادای دینم از بغداد حرکت کردم و به نجف رفتم. آنجا علما و فقهای بزرگواری را که می‌شناختم مرحوم شیخ انصاری و دو نفر دیگر بودند که نفری 20 تومان به آقایان دادم، 20 تومان در ذمه‌ام ماند. خواستم به بغداد برگردم و به کاظمین بروم و آنجا خدمت مرحوم شیخ محمد حسن کاظمینی بدهم. او هم از فقهای بزرگ بود. به کاظمین رفتم و دینم را ادا کردم و 20 تومان را به ایشان دادم و برگشتم. شب جمعه هم بود.

ایشان فرمودند: شب جمعه است در کاظمین بمان. گفتم: نه، چون کارخانه شعربافی دارم و من هر هفته، عصر پنجشنبه به کارگرها پول می‌دهم، باید برگردم. از کاظمین تا بغداد را پیاده می‌رفتم، چون فاصله‌ زیادی نیست. کمی راه را طی کرده بودم، دیدم مرد بزرگواری از پیش رو به سمت کاظمین می‌آید، وقتی به من رسید من او را نمی‌شناختم، دیدم با چهره‌ باز به من سلام کرد، بغل باز کرد و مرا در آغوش گرفت و بوسید. تعجب کردم که با اینکه او را نمی‌شناسم به این زودی با من گرم گرفت. من هم او را بوسیدم.

بعد اسم مرا برد و گفت: حاج علی کجا می‌روی؟ گفتم: می‌خواهم به بغداد بروم. به من فرمود: نه امشب شب جمعه است، برگرد برای زیارت! تا گفت برگرد مثل اینکه اختیار از من سلب شد و همراهش برگشتم. همین طور که با هم می‌آمدیم و صحبت می‌کردیم، به من گفت: زیارت کن تا من شهادت دهم که تو از محبان جدم امیرالمؤمنین هستی. گفتم: شما مرا از کجا می‌شناسی که من از محبان جد شما هستم؟ سید بود، چون عمامه‌ سبز روشنی بر سرش بود. تبسمی کرد و گفت: کسی که حقش را به او می‌رسانند، رساننده‌ها را نمی‌شناسد؟

این جمله عجیب است. چون در زمان غیبت است و می‌گوید: آیا کسی که حقش را به او برسانند آن رساننده‌‌ها را نمی‌شناسد؟ کدام حق؟

فرمود: آن که بردی در نجف به وکلای من دادی و در کاظمین هم به شیخ محمد حسن، وکیل من دادی، تعجب کردم، گفتم: آنها وکلای شما هستند؟ فرمود: بله، من متحیر شدم که این آقا از کجا مرا می‌شناسد و از کار من خبر دارد و چرا می‌گوید: وکلای من؟ به رواق که رسیدیم، نزدیک در حرم ایستاد و به من گفت: اذن دخول بخوان، گفتم: من سواد ندارم. فرمود من بخوانم؟ گفتم: بفرمایید شروع کرد به اذن دخول خواندن: السلام علیک یا رسول الله السلام علیک یا امیر المؤمنین... .

همین طور اسم 14 معصوم را تا امام یازدهم ذکر کرد، بعد رو به من کرد و گفت: تو امام زمانت را می‌شناسی؟ گفتم: چرا نمی‌شناسم. فرمود: به او سلام کن: گفتم: السلام علیک یا مولای یا صاحب الزمان یا حجة بن الحسن! این را گفتم، رو به من کرد و فرمود: و علیک السلام و رحمة الله و برکاته.

بعد وارد حرم شدیم، فرمود: برایت زیارت بخوانم؟ گفتم: بخوانید. فرمود: کدام را بخوانم؟ گفتم: هر کدام که معتبرتر است. فرمود: امین الله را می‌خوانم. زیارت امین الله را خواند. در همین حال دیدم چراغ‌های حرم روشن شد ولی می‌دیدم که حرم به نور دیگری روشن است و این چراغ‌ها مثل شمعی در مقابل آفتاب است. بعد مؤذن‌ها اذان گفتند و نماز جماعت برپا شد. فرمود: برو در صف جماعت شرکت کن. من داخل صف شدم و دیگر او را ندیدم.

جواب: بهتر است سوال این گونه طرح شود که تکنوکراسی چیست و تکنوکرات به چه کسی یا چه کسانی می‌گویند؟ در ابتدا لازم است تعریفی اجمالی از کلمه تکنوکراسی و عامل آن یعنی تکنوکرات داشته باشیم، سپس در بخش دیگر به طور اجمال مراحل سیر آن در جوامع فرهنگی و سیاسی و تأثیرات آن در این جوامع یاد شده را مورد بررسی قرار دهیم و در پایان یک نتیجه‌گیری کلی در این مورد انجام بدهیم.
الف. تعریف تکنوکراسی ـ تکنوکرات:
تکنوکراسی «Technocratie» که از واژة «تکنیک» یا فنّ می‌آید به معنی حکومت دانایان فنّ یا «فن سالاری» است و عناصر تشکیل دهندة این نوع حکومت‌ها را تکنوکرات می‌گویند. تکنوکراسی پدیدة جدیدی است که با پیشرفت علوم و فنون و نقش روزافزون دانش و تخصّص در کار حکومت به وجود آمده و در بسیاری از کشورهای پیشرفته تکنوکرات‌ها یا دانان فنّ؛ بدون توجه به عقائد سیاسی و خصوصیات طبقاتی آنها حسّاس‌ترین و مهمترین کارها را به دست خود گرفته‌اند.
در واقع با پیشرفت دانش و فنّ، عقائد سیاسی اشخاص تحت الشعاع علم و تخصّص آنها قرار می‌گیرد و حزب یا احزابی که با به دست آوردن اکثریت در پارلمان «مجلس» حکومت را به دست می‌گیرند، در کار حکومت و اموری که به تخصّص نیاز دارد از افراد غیرحزبی و حتّی اعضای متخصّص حزب مخالف استفاده می‌کنند.[1]
این تعریف جامع‌ترین تعریفی بود که در مورد تکنوکراسی و تکنوکراتها وجود داشت و روان و منطقی به نظر می‌رسید. اما برای اینکه تعریف کامل و دقیق‌تری از این واژه را، برای شما دوست عزیز توضیح داده باشم، نظر شما را به تعریف کامل از دیدگاه دو محقق خارجی به نام‌های: اولیور استُلی برس و آلن بولک جلب می‌کنم تا این تعریف مشخص‌‌تر بیان گردد، ضمن اینکه ما را در ادامة بحث یاری می‌دهد:
این اصطلاح را در سال 1919 م مطابق با 1298 شمسی مهندسی به نام ویلیام هنری اسمایت در کالیفرنیا به پیشنهاد «حکومت صاحبان فنّ» ساخته است و شخصی دیگر به نام هاوارد اسکات آن را پذیرفت و رواج داد، و فن سالاری به صورت یک جنبش اجتماعی چند صباحی در نخستین سالهای دورة رکود در ایالات متحده آمریکا رواج یافت. اصطلاح در دهة 1960 م در فرانسه رواج پیدا کرد و در آنجا آن را با نظریه‌های سَن سیمون «که تشکیل جامعه‌ای تحت حاکمیت دانشمندان و مهندسان را پیش‌بینی کرده بود» یکی دانستند و آن را نویسندگانی چون: ژان منو به کار بردند و تا استدلال کنند که قدرت واقعی از نمایندگان برگزیده به کارشناسان رسیده است و اکنون «نوع جدیدی از حکومت آغاز می‌شود که نه مردم‌سالاری یا دموکراسی است و نه دیوان سالاری بلکه فن سالاری است».
قدرت فنّ سالاران را با پیدایش برنا‌مه‌ریزی اقتصادی، تفکر استراتژیکی در مسائل دفاعی و گسترش علم و تحقیق یکسان دانسته‌اند. بیش‌تر تحلیل‌گران اجتماعی می‌پذیرند که در جامعة پیشرفتة صنعتی نقش متخصصان گسترش یافته است ولی تردید دارند که حکومت صاحبان فن بتواند جانشین نظم سیاسی شود.[2]
با این حساب باید مشخّص شده باشد که تکنوکراسی چه معنائی دارد و تکنوکرات به چه کسانی اطلاق می‌شود. به طور کلّ و خلاصه باید گفت تکنوکرات‌ها کسانی هستند که فنّ و تکنولوژی را برتر از هر چیزی حتّی مذهب می‌دانند و فنّ سالاری را برتر از هر اصولی می‌شمارند و معتقدند صنعت و تکنولوژی بالاتر و مهمتر از هر اصلی است و فنّ سالاران مستحق حکومتند.
ب. مراحل سیر آن در جوامع فرهنگی و سیاسی
برای تبیین این مطلب باید اختصاراً گفت، فرهنگها را اصولاً می‌توان به سه نوع متمایز از یکدیگر تقسیم کرد: فرهنگ ابزارها، فرهنگ تکنوکراسی و فرهنگ انحصار تکنولوژی.
در حال حاضر نمونه‌هائی از هر کدام از این سه نوع یافت می‌شود، هر چند فرهنگ نخست «ابزارها» رو به افول گذارده است. با سیر و سفر به نقاط دورافتاده از جهان می‌توان مظاهر فرهنگ ابزار را مشاهده کرد. لازم به ذکر است که در هر جامعه‌ای وجوه مختلف این فرهنگ و مظاهر آن بسته به آن که چه نوع ابزاری موجود بود و در اختیار انسان‌های آن جامعه قرار داشت،‌ دیده می‌شد. جوامعی فقط نیزه و ابزار پخت و پز در اختیار داشتند، جامعة دیگری دارای آسیاب آبی بود و غیره که همة اینها می‌بایست نیازهای مشخّص و اساسی زندگی مادی انسانها را برآورده می‌کردند. به زبان دیگر فرهنگ ابزار می‌توانست در تسهیل مشکلات مادی زندگی انسانی کارساز و مفید باشد. علاوه بر آن باید در خدمت مظاهر و سمبلهای عقیدتی و مسائل دینی به کار می‌رفتند، مثل بنای کلیساها و معابد مذهبی و.... با این حال باید گفت ابزار و آلات اختراع شده دخالت و نفوذی در مبانی فرهنگی آن جامعه نداشتند و عقائد و سنن را دگرگون نمی‌کردند.
ولی آنها که قائل به برتری تکنولوژی هستند می‌گویند ابزار و آلات می‌توانند حتی به درون سیستم اعتقادی و فرهنگی یک جامعه بسته نیز نفوذ کند. قدرت مذهب و متافیزیک بالاخره حدّ و مرزی دارد و تکنیک می‌تواند جریاناتی را باعث شود که گاه زمام را از دست انسان خارج سازد، به عنوان مثال اختراع ساعت که در قرن 14 م به منظور تنظیم اوقات اجرای فرائض مذهبی طراحی و ساخته شد ولی به عنوان وسیله‌ای بسیار سودمند در امور بازرگانی و تجاری، رشد و تحوّل زمینه‌های دیگر را سبب شد و یا مثالهای دیگر که به علت عدم اطالة کلام از ذکر آن خودداری می‌شود؛ همة اینها نشان می‌دهد چگونه کاربرد تکنولوژی مشکلاتی را در زندگی معنوی اروپای قرون وسطی ایجاد کرد.
با این حساب باید گفت در یک جامعة تکنوکراسی یا فن سالاری ابزار و‌آلات نقش کلیدی را در جهان اندیشه‌های فرهنگی آن جامعه برعهده دارند. در این جامعه، ابزار و تکنیک در اجتماع و فرهنگ هضم نمی‌شود، بلکه به آن هجوم می‌برد و خود بر آن است که به فرهنگ تبدیل گردد. در اینجاست که باید سنن و آداب، افسانه‌ها و عقائد. سیاست و مقررات و حتّی مذهب برای بقای خود وارد نزاع شود و دست به مقاومت بزند. در حقیقت باید گفت که ریشة نهال تکنوکراسیِ مدرن مغرب زمین، در قرون وسطای اروپا نهفته است که سه اختراع بزرگ آن را آبیاری کرده است: اختراع ساعت که با آن برداشت جدیدی از زمان حاصل شد،‌ صنعت چاپ که ورقهای مکتوب آن به عصر نقلهای شفاهی و سینه به سینه پایان داد و اختراع دوربین نجومی که اساس و پایه‌های اعتقادی و جهان بینی یهودیت و مسیحیت را از اعتبار انداخت. در هر صورت در اواخر قرن 18 م، تکنوکراسی گام خود را برای حرکت به پیش و گسترش سیطرة خود برداشت، به ویژه آن که شخصی بنام «آرک رایت» که به عنوان اولین نمونة سرمایه‌داری تکنوکرات قلمداد می‌شود، در کارگاهی صنعتی طرحی را ارائه داد که موجب شکوفائی روش سرمایه‌داری صاحب خصلت تکنوکراسی شد. این طرح عبارت بود از: چگونگی هماهنگی نظم و سرعت کارِ خود با کار ماشینها.
در هر حال، در قرون بعدی تکنوکراسی وسعت یافت تا جائی که شاهد ظهور پدیده‌ای به نام: تکنوپولی یا همان انحصارگری تکنولوژی هستیم. تکنوپولی در حقیقت، تکنوکراسی غلبه یافتة مستبد و بلامنازع است، این امپراطور، همان تکنوکراتی است که اینک حاکم تمام عیار است. در حال حاضر اولین امپراطور تکنوکراسی آمریکا است و به همین علت است که دیدة نگران آمریکا متوجه ژاپن و معدودی از کشورهای اروپائی است که در مرحلة انتقال به تکنوپولی و کسب عنوان آن هستند.[3]
بدون شک آنچه دربارة کشورهای پیشرفته عموماً و آمریکا خصوصاً، می‌توان گفت این است که ثمرة یک قرن کار علمی این شد که آنها اعتماد و اعتقادات خود و حتّی عقیدة به خود را نیز از دست داده‌اند. بر روی تَل این مفاهیم ویران شده و بر بالای این مخروبه، بدون تردید یک چیز مشاهده می‌شود و عینیت تام دارد، یعنی: «تکنولوژی».[4]
در کشور ما با توجه به آنچه گفته شد و توجه به اینکه دین در سیره قانونی و سیاسی، شناخته می شود، طبعاً اجازه نمی‌دهد تکنولوژی و صنعت بر رأس همه امور باشد بلکه خدا و دین را رأس همة امور می‌داند، ضمن اینکه تکنولوژی را در ضمن آن لازم می‌شمارد.
ج. خاتمه
خلاصه: به طور کلّ از مطالبی که ارائه شد این طور نتیجه گرفته می‌شود که تکنوکراسی به حکومتی می‌گویند که در آن دانشمندان، مهندسان و کارشناسان اقتصادی، قدرت حاکمه را تشکیل می‌دهند. قدرت تکنوکراتها در حوزة تصمیم‌گیری‌های ایشان در زمینه برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و طرح‌ریزی‌های استراتژیک سیاسی و نظامی و گسترش علم و پژوهش است. آنها فن و تکنولوژی را برتر از هر چیز دیگری می‌دانند.
اما آن قسمت از سوال شما که پرسیده بودید تکنوکرات فرهنگی یا سیاسی چیست؟ شاید خود به خود به پاسخ رسیده باشید، و همان طوری که گفته شد اصولاً ابزار و تکنیک در فرهنگ و سیاست هضم نمی‌شود، بلکه به آن هجوم می‌برد، لذا تکنوکراسی خود را یک فرهنگ مستقل می‌داند. ممکن هم است که اینطور نتیجه گیری شود که سیاستمدارانی که معتقد به برتری تکنولوژی و ترجیح فنّ سالاران هستند، همان تکنوکرات‌های سیاسی باشند، و الّا تکنوکرات‌ها عموماً فنّ سالار می‌باشند.
امیرالمؤمنین علی ـ علیه السّلام ـ :
اندیشیدن همانند دیدن نیست، زیرا گاهی چشم‎ها دروغ می‎نمایاند، اما آن کس که از عقل نصیحت خواهد به او خیانت نمی‎کند.
(نهج‎البلاغه ـ حکمت 281)

عکاس :ن حسینی

منبع: تیتر یک

امروز تولد مهدی باکری یکی از سرداران بزرگ دفاع مقدس است، وی در فروردین 1333 در میاندوآب به دنیا آمد، تحصیلاتش مهندسی میکانیک بود و آخرین مسئولیتش فرماندهی لشکر 31 عاشورا بود، او 25 اسفند 1363 در رودخانه دجله به شهادت رسید و جسدش مفقود شد.

اوایل انقلاب بود و مهدی باکری شهردار ارومیه؛ در گرگ و میش سحر، برای خرید نان از خانه خارج شد. چشمش به رفتگر محله افتاد که مثل همیشه در حال کار بود؛ دید امروز صورت خود را با پارچه ای پوشانده است. نزدیکتر رفت، او رفتگر همیشگی محله نبود. کنجکاو شد، سلام داد و دید رفتگر امروز، آقا مهدی است. او از دوستان شهید باکری بود.

آقا مهدی، شما اینجا چیکار میکنی؟ آقا مهدی علاقه ای به جواب دادن نداشت. او ادامه داد، آقا مهدی شما شهرداری اینجا چیکار میکنی؟ رفتگر همیشگی چرا نیست؟ شما رو چه به این کارا؟ جارو رو بدین به من، شما آخه چرا؟ خیلی تلاش کرد تا بالاخره زیر زبون آقا مهدی رو کشید.

زن رفتگر محله، مریض شده بود؛ بهش مرخصی نمی دادن می گفتن اگه شما بری، نفر جایگزین نداریم؛ رفته بود پیش شهردار، آقا مهدی بهش مرخصی داده بود و خودش اومده بود جاش.

اشک تو چشماش حلقه زد. هر چی اصرار کرد، آقا مهدی جارو رو بهش نداد؛ ازش خواهش کرد که هرچه سریعتر بره تا دیگران متوجه نشن، رفتگر امروز محله، شهردار ارومیه است.

آقا مهدی، پدر بچه های پرورشگاه شهرم بود. همیشه بهشون سر میزد؛ نزدیکای عید، کلی کادو میخرید میاورد براشون. خیلی دوستش داشتن، وقتی شهید شد، یه شهر یتیم شدن. شادی روحش صلوات.

به گزارش صراط،این رویش سبز یک بار دیگر بر ما می رسد و فرصت ارزیابی و بازنگری را به ما ارزانی می کند. امسال این رویش و دگرگونی طبیعت همزمان شده است با ایام شهادت بانوی بهشتیان و اسوه ی بی بدیل زنان و مردان حضرت فاطمه زهرا(علیهاالسلام).

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) صرفا الگوی زنان و دختران نیست. او الگوی همه انسانها است. در رفتار و شخصیت آن بانوی فضیلتها و خوبی ها نکاتی آشکار و نهان وجود دارد که عقل را از انسان می رباید و آدمی را از دریای کرامتهای صدیقه کبری(سلام الله علیها) مدهوش می کند.

کوتاه بگویم فاطمه اسوه ای است برای همه ما حتی امامان. براین جمله نورانی امام عصر(عج) نیک بنگرید:" و فی ابنة رسول الله اسوة حسنة" ؛ و دختر رسول خدا برای من الگوی نیکویی است.

در حدیثی از وجود گرانقدر امام عسگری (علیه السلام) می خوانیم:

"نحن حجج الله علی خلقه وجدتنا فاطمة حجة الله علینا ؛ ما اهل بیت حجت خدا بر بندگانیم و جده ما فاطمه حجت خدا بر ماست".

این روایات و دهها روایت دیگر نشان از عظمت و رفعت مقام صدیقه کبری(سلام الله علیها) دارد. پیامبر خدا می‌فرمایند زمانی که صحرای محشر برپا می شود و دادگاه عدل الهی اقامه می گردد از جانب خدای متعال به زهرای اطهر(علیهاالسلام) خطاب می شود که ای فاطمه از من درخواست کن تا به تو عطا نمایم و از درگاه من آرزویی بنما تا تو را راضی کنم. حضرت زهرا(سلام الله علیها) در پاسخ این خطاب الهی عرضه می دارد:

"خدایا آرزوی من تویی بلکه بالاتر از آرزوی من هستی. از تو درخواست می کنم که دوستداران من و دوستداران فرزندان مرا با آتش نسوزانی. در این هنگام پروردگار عالم به عزت و مقام خود سوگند می‌خورد که هرگز دوستان تو و دوستداران عترت تو را به آتش دوزخ نخواهم سوزاند."(بحارالانوار، ج 27 ص140)

برخی تصور می کنند عظمت مقام صدیقه کبری(علیهاالسلام) صرفا به عبادتهای طولانی و یا خوب شوهرداری کردن او برمی گردد. اما فاطمه زهرا (سلام الله علیها) جایگاهی والاتر از آن دارد. منزلتی همچون حقیقت شب قدر. امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
 
هر کس فاطمه(سلام الله علیها) را بشناسد مانند کسی است که حقیقت شب قدر را درک کرده باشد (بحارالانوار، ج 23، ص67)

امام پنجم حضرت باقرالعلوم(علیه السلام) او را ولی همه آفرینش معرفی می کنند.

می فرمایند:

اطاعت حضرت فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، بر همه مخلوقات خداوند از جن و انس و پرنده و درنده، پیامبران و فرشتگان، واجب بوده است.(دلایل الامامه، س 28)

اینها تنها گوشه ای از اقیانوس بی کران پاکی و بزرگی اوست. مدح کننده اصلی حضرت زهرا(سلام الله علیها) خود خداست. او کوثر قرآن است.

تقارن سال نو با شهادت مظلومانه آن حضرت نباید ما را از گرامیداشت نام مطهر او غافل نماید. نباید با برنامه هایی که مقام رفیع او را کم‌رنگ می کند خدشه ای به جایگاه او وارد کنیم. فاطمیه برای ما شیعیان و فرزندان حضرت زهرا (سلام الله علیها) تا ابد فاطمیه خواهد ماند و تقارن آن با هیچ مناسبتی ما را از التیام بخشیدن به قلب داغدار فرزندش امام عصر(ارواحنا فداه) باز نخواهد داشت.