به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، پیدایش رنسانس در جهان غرب و قطع شدن رابطه عقل از وحی به این پرسش بنیادین منتهی شد که آیا علم قادر است به تبیین واقعیت هستی به طور عام بپردازد؟ یا به طور خاص به اثبات خدا بپردازد؟ عباس یزدانی عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در پاسخ به این پرسش گفت: پوزیتیویست‌های منطقی با الهام از آرا و تحقیقات اولیه ویتگنشتاین، نظریه اثبات‌پذیری تجربی را در باب معناداری گزاره‌های الهیاتی مطرح کردند. وی افزود: اما چنین استنتاجی از آرای ویتگنشتاین نارواست، چون سخن او در حقیقت سخن از محدودیت زبان بود. منظور ویتگنشتاین این بود که برخی از واقعیات موجود در زبان قابل بیان نیستند بلکه فرازبانی هستند. یزدانی ادامه داد: نظریه پوزیتیویست‌ها صرفاً می‌تواند در مورد زبان واقع‌گویی و توصیفی به کار گرفته شود اما زبان واقع‌گویی و توصیفی صرفاً یک نوع از زبان است؛ درصورتی که کارکردهای زبانی متعدد دیگری نیز وجود دارند. عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه همه گزاره‌های الهیاتی قابل آزمون تجربی نیستند، اظهار داشت: قابلیت آزمون تجربی را نمی‌توان به عنوان تنها معیار و ملاک معناداری پذیرفت. وی ادامه داد: نه تنها در باب گزاره‌های الهیاتی بلکه در باب علوم تجربی نیز گزاره‌های زیادی درباره موجودات غیرقابل مشاهده وجود دارد مانند میدان‌های الکترومنیتیک، ساختارهای اجتماعی و غرایز که طرفداران اثبات‌پذیری، معناداری آنها را پذیرفته‌اند. یزدانی با بیان اینکه گزاره‌های فوق را به‌طور مستقیم نمی‌توان آزمود، گفت: بنابراین، همه گزاره‌های الهیاتی قابل آزمون تجربی نیستند. خداوند را نباید مانند یک شیء در میان اشیاء دیگر دانست؛ خداوند به عنوان علت هستی‌بخش همه اشیاء است که باید با وجود همه اشیاء سازگار باشد. بنابراین، ادعاهای خداباورانه را نباید در اثبات‌پذیری تجربی جستجو کرد. وی ادامه داد: شواهد تجربی می‌توانند در داوری ما نسبت به مدعیات دینی ایفای نقش کنند اما نمی‌توانند ملاک و معیار قاطع برای معناداری آنها باشند. هرچند فردی مانند «هیک» گزاره‌های الهیاتی مانند گزاره «خدا وجود دارد» را اثبات‌پذیر تجربی می‌داند و معتقد است که این اثبات لزوماً نباید در این عالم رخ دهد بلکه می‌تواند در حیات واپسین اثبات گردد. یزدانی در پایان خاطرنشان کرد: نظریه اثبات‌پذیری با انتقادهای جدی و غیر قابل حل مواجه است و قابل دفاع نیست.
نظر
 |
مینودشت