شرح حدیثی از امام جعفر صادق(ع) توسط آیت الله مجتبی تهرانی

مؤمن دروغ نمی­گوید و خیانت در امانت نمی­کند. سپس حضرت ادامه دادند: مؤمن ممکن است هر رذیله و صفت بدی پیدا کند مگر خیانت و دروغ.

حسن بن محبوب از حضرت امام صادق علیه السلام نقل می­کند که به حضرت عرض کردم: آیا انسان مؤمن بخیل می­شود؟
حضرت فرمودند: آری. عرض کردم: ترسو هم می­شود؟
حضرت فرمودند: آری. عرض کردم: مؤمن دروغ می­گوید؟
حضرت فرمودند: مؤمن دروغ نمی­گوید و خیانت در امانت نمی­کند. سپس حضرت ادامه دادند: مؤمن ممکن است هر رذیله و صفت بدی پیدا کند مگر خیانت و دروغ.(1)
شرح حدیث:
بخل به این معناست: نعمتی را که خداوند در اختیار انسان قرار داده است در راهی که او می­پسندد، امساک نموده و مصرف نکند، هر نعمتی که باشد فرق نمی کند. غیر از بخل داشتن و ترسو بودن، انسان مؤمن ممکن است رذایل و صفات بد اخلاقی مانند حرص، غرور، تکبّر و... را در خودش ملکه نموده و باعث تضعیف ایمانش شود، ولی دروغ گفتن و خیانت، هیچ گاه در مؤمن به صورت ملکه در نمی­آید؛ یعنی حالتی پیدا کند که به راحتی دروغ بگوید و خیانت کند. ممکن است مؤمن خدای نکرده دروغ بگوید و یا خیانت کند، ولی این عمل به راحتی از او سرنمی­زند. در نتیجه دروغ و خیانت با ایمان همسو نبوده و با او جمع نمی­شود.
پی نوشت:
1. بحارالانوار، جلد 72 ، صفحه 172