در شرایطی که دور جدید مذاکرات ژنو شب گذشته بدون امضای یک توافق مشخص به پایان رسید، بسیاری از تحلیل‌گران اذعان داشتند که چنین مذاکراتی با چنین سختی و فشردگی در تاریخ روابط بین جمهوری اسلامی ایران و غرب بی‌نظیر بوده است.
متاسفانه علی‌رغم تلاش‌ها و حسن نیت طرف ایرانی باز هم شاهد حصول توافق در ژنو نبودیم هرچند که به زودی بار دیگر مذاکراتی دیگر برگزار خواهد شد و شاید در مذاکرات آتی طرف غربی بخواهد از فرصت دیپلماتیک موجود استفاده نماید. در همین اثنا نقش مخرب اسرائیل و فرانسه در این مذاکرات به وضوح قابل مشاهده بود.
در خصوص این مذاکرات سخت و نفس‌گیر و آنچه حاصل شد، خبرگزاری فارس اخبار مفصل و متعددی را در اختیار مخاطبان گرامی قرار داده که رجوع به آنها نشان می‌دهد مذاکرات به شکل سریع ارتقاء سطح یافت و دیدارهای متعدد و متکثری در آنها رخ داد.
در تحلیل آنچه از 16 تا 18 آبان در ژنو گذشت، اشاره به موارد زیر خالی از وجه نیست:
1- تیم سیاست خارجی کشورمان در این مذاکرات، که رهبر انقلاب اسلامی از آنان به عنوان فرزندان انقلاب و مامورین جمهوری اسلامی نام بردند زحمات و سختی‌های زیادی را متحمل شدند که به‌نوبه خود جای قدردانی دارد. برای ما مسلم است که مسئول عدم حصول نتایج ملموس در این 3 روز تیم دیپلماتیک ایران و نظام مقدس جمهوری اسلامی نیست و خط مشی حاکم بر 1+5 بوده است که اجازه پیشرفت را به مذاکرات نداده است. البته بدیهی است که هنوز فرصت وجود دارد و حتی اگر توافق دیپلماتیک حاصل نشود هم، ایران همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند، می‌تواند به خود اتکا کند.
2- اتفاقات 3 روز گذشته به‌وضوح بخش‌هایی از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی را در ذهن متبادر می‌کند. در اولین روز سال جاری خورشیدی، معظم‌له به مقامات فرانسوی هشدار داده بودند که سیاست‌هایشان در قبال ایران از دوران سارکوزی به بعد، سیاست‌های درستی نیست. رهبر انقلاب همچنین در آستانه 13 آبان بار دیگر بیان فرمودند که به نتایج مذاکرات خوش‌بین نیستند و بعید است که این روند به نتیجه مورد نظر ملت ایران بینجامد. در شرایطی که در روز مذاکرات خوش‌بینی گسترده‌ای بر فضای افکار عمومی حاکم بود، در روز سوم مذاکرات به درستی روشن شد که چرا نباید به طرف غربی خوش‌بین بود؟
3- روشن است که علی‌رغم برخی اختلافات ظاهری بین واشنگتن و تل‌آویو، اختلاف راهبردی بین دو طرف در خصوص ایران قابل شناسایی نیست. حداکثر اختلافی که می‌توان بین دو طرف دید، اختلافات تاکتیکی است که البته ظاهرا صهیونیست‌ها آن را نیز با نفوذ در طرف فرانسوی حاضر در مذاکرات جبران کردند. یادداشت «باراک راوید» در روزنامه صهیونیستی هاآرتص در خصوص این اختلافات خواندنی است. کاملا واضح است که دعوای نتانیاهو و کری در این مذاکرات چیزی جز دعوا بر سر برداشتن بخش بیشتر یا کمتر تحریم‌ها نبوده است.
4- صهیونیست‌ها همان‌طور که به خوبی در سخنان نتانیاهو مشخص بود، نگران فروپاشیدن «نظام تحریم‌های ضدایرانی» هستند و از همین رو در برابر هر انکساری در این ساختار با شیون و زاری و تمام اهرم‌های قدرت مقاومت می‌کنند. اسرائیل به خوبی نشان داده که هدف اصلیش از پروپاگاندای هسته‌ای، محدودسازی ایران است وگرنه بعید است سازمان‌های جاسوسی این رژیم نامشروع ندانند که در ایران برنامه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای وجود ندارد که اگر هم بود اسرائیل را یارای مقابله با آن نبود.
5- نقش فرانسوی‌ها در مذاکرات اخیر ژنو را باید از یک‌سو مخرب و از سوی دیگر مبهم دانست. شب گذشته یک خبرنگار غربی در توئیتر ابراز داشت که فرانسه در آخرین لحظات با مخالفت با توافق قصد داشت خود را مهم جلوه دهد. دولت اولاند که از نظر محبوبیت سیر نزولی را طی ماه‌های گذشته طی کرده است، در این مذاکرات به «قورباغه‌ای شبیه بود که هفت‌تیر می‌کشد و احساس می‌کند که مهم و قدرتمند است.» اما ما هم آن‌قدر ساده نیستیم که تصور کنیم فرانسوی‌ها به‌تنهایی واجد قدرتی بودند که بتواند مذاکرات را با شکست روبرو کند. فرانسوی‌ها برای جلوگیری از فروپاشی نظام تحریم‌ها یا نیابتا و در یک توافق پشت پرده از جانب دولت آمریکا وارد عمل شدند و بازی را تغییر دادند و یا مستقیما با هماهنگی رژیم صهیونیستی و لابی‌های ذی‌نفوذ این رژیم وارد میدان شدند.
6- طرف غربی به خوبی می‌داند که مذاکرات اخیر که از سوی طرف ایرانی با جدیت و با اجماع ملی در چارچوب راهبرد تعیین شده از سوی رهبری دنبال می‌شود، یک «اتمام حجت» است. اگر از این فرصت استفاده نکنند و بخواهند نظام تحریم‌ها را حفظ کنند، یقینا با برخوردی در شان رفتار خود مواجه خواهند شد.
7- مذاکرات ژنو برای هیچ‌کس تردیدی نگذاشت که این ایران نیست که به دنبال مناقشه بر سر مساله هسته‌ای است. مسئولیت ادامه این مناقشه به شکل تام و تمام بر عهده سردمداران رژیم‌های غربی و صهیونیستی است و این بی‌صداقتی آنهاست که مذاکرات را با بن‌بست مواجه می‌کند.
8- قطعا دولت اوباما می‌داند و نگران است که با ادامه حاکمیت خط مشی صهیونیست‌ها بر مذاکرات و رفتارهای طرف غربی، ائتلاف بین‌المللی شکل گرفته در سطح برخی کشورهای غربی بر ضد ایران در خطر فروپاشی قرار می‌گیرد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود دولت اوباما برای جلوگیری از این اتفاق تلاش‌هایی بکند.
9- گفتمان طرف غربی در ژنو نشان داد که رویکرد «بازی با حاصل جمع صفر» هنوز در انگاره‌های طرف غربی موج می‌زند و همچنان هنجار حاکم بر شیوه تفکر ضدایرانی و مذاکراتی آنهاست. طبعا در برابر این نوع نگاه رئالیستی در صورت ادامه، آنچه به کار می‌آید مقوله قدرت است.
10- تاریخ ایران همواره با مقاومت در برابر زورگویان و زیاده‌خواهان همراه بوده است. نتانیاهو، اولاند و اوباما نباید تردید کنند که این جنبه از هویت ایرانی همچنان پابرجاست و تداوم داشته، دارد و خواهد داشت.
مینودشت
